ความรู้วิชาสังคมศึกษา : ศาสนา องค์ประกอบ และความสำคัญ
ว้าว....
มาเจอกับครูเดชกันอีกแล้ว คราวนี้ครูเดชนำความรู้ดี ๆ เกี่ยวกับวิชาสังคม ที่ใคร ๆ
ก็บ่นเป็นเสียงเดียวกันว่าน่าเบื่อเหลือเกิน มาอธิบายแบบง่าย ๆ พวกเราคงรู้จักศาสนากันใช่ไหมครับ ?
แต่ว่าแต่ศาสนานิเกิดขึ้นมาได้อย่างไรนะ เอ่.... ใครรู้บอกครูเดชที
มูลเหตุการเกิดศาสนา
1. ความไม่รู้
2. ความหวาดกลัว
3. ความเลื่อมใส ศรัทธาจงรักภักดี
นิล่ะครับ
คือจุดเริ่มต้นที่ทำให้เราเกิดศาสนาขึ้นมา ศาสนาในตอนต้นนั้นก็ไม่ใช่อื่นใดครับ
ก็การเคารพยำเกรงต่อธรรมชาติที่มนุษย์อาศัยอยู่ด้วยนิล่ะครับ
มนุษย์ในสมัยนั้นคงไม่สามารถหาคำอธิบายได้ว่า เหตุใดจึงเกิดฝนตก แดดออก แผ่นดินไหว
หรือ พายุ มนุษย์ในยุคนั้นก็คิดว่าต้องมีบางสิ่งบางอย่างที่อยู่เหนือธรรมชาติเหล่านั้นเป็นผู้บันดาลทำให้เกิดขึ้นมา
มนุษย์จึงให้ความเคารพในธรรมชาติครับ เพราะเชื่อว่าธรรมชาติกำหนดให้เกิดสิ่งต่าง ๆ
ต่อมาก็มีการวิวัฒนาการ จากธรรมชาติกลายเป็นเทพเจ้าขึ้นมา แต่ในขั้นเริ่มต้น
ก็เป็นเทพเจ้าที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติ เช่น พระอินทร์ของอินเดียในช่วงต้น นักเรียนรู้ไหมครับว่า พระอินทร์ของอินเดีย
เป็นตัวแทนของอะไรครับ และมีสีอะไรด้วย
ถ้าเป็นพระอินทร์ของไทย
นักเรียนคงคิดภาพออกแน่ ๆ เลย ก็เป็นสีเขียวสวยเชียวใช่ไหมครับ แต่พระอินทร์ของอินเดียนั้นเป็นสีดำเทา
มีรูปร่างอ้วน ไม่เหมือนของไทยที่ผอมเพรียว หุ่นดี เพราะพระอินทร์เป็นตัวแทนของฝน
หรือเมฆฝนไงล่ะครับ เห็นไหมว่า
ธรรมชาติมีอิทธิพลและส่งต่อความคิดต่อมนุษย์ในด้านความเชื่อจริง ๆ ต่อมามีการร่วมกลุ่มอาศัยกันมากขึ้น มนุษย์เริ่มมีสังคมที่ซับซ้อนมากขึ้น
ศาสนาที่ดั้งเดิมมีความเชื่อที่กระจัดกระจายก็มีการรวบรวมความเชื่อนั้น ๆ
เข้ามาเป็นฐานแบบเดียวกันขึ้น จึงเกิดเป็นรูปแบบของศาสนา ที่มีองค์ประกอบที่สำคัญดังนี้
องค์ประกอบของศาสนา
1. ศาสดา
2. คัมภีร์/หลักธรรม
3. สัญลักษณ์
4. ผู้สืบทอด
5. พิธีกรรม
6. ศาสนสถาน
องค์ประกอบของศาสนามีทั้งสิ้น
6 ประการ แต่นักเรียนต้องเข้าใจก่อนว่า
ศาสนาแต่ละศาสนานั้นจะมีองค์ประกอบครบหรือไม่ครบก็ได้ เช่นศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
ที่ไม่มีศาสดา ผู้สร้างศาสนา
และศาสนาอิสลาม ที่ไม่มีนักบวช
แม้สองศาสนานี้จะขาดองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึ่งไป ก็ไม่ได้มีผลกระทบ
จึงสรุปได้ว่า องค์ประกอบของศาสนาอาจจะไม่ครบตามที่กล่าวมาก็ได้เช่นกันครับ
แต่ศาสนาทุกศาสนาต้องมีองค์ประกอบที่สำคัญอย่างหนึ่ง คือ คำสอน ซึ่งนับว่าเป็นหัวใจที่สำคัญของศาสนาทุกศาสนาครับ
ประเภทของศาสนา
-ตามถิ่นกำเนิด เช่น พราหมณ์ - เอเชียใต้ –ชนอารยัน
-ตามความเชื่อในพระเจ้า -เทวนิยม เชื่อในพระเจ้า - อเทวนิยม ไม่มีพระเจ้า เอกเทวนิยม
–คริสต์ อิสลาม ทวิเทวนิยม- เป็นศาสนาที่ตายไปบ้างแล้ว
พหุเทวนิยม - มีพระเจ้ามากกว่า 2 เช่น
พราหมณ์-ฮินดู
อเทวนิยม –
ไม่มีพระเจ้า –พุทธ เชน
เพื่อให้นักเรียนได้เข้าใจง่าย
ๆ เกี่ยวกับพื้นฐานของศาสนาแต่ละศาสนา ครูเดชได้ทำตารางสรุปไว้ให้ครับ
นักเรียนสามารถนำสรุปย่อในตารางนี้ไปใช้ในการสอบหรือการเรียนวิชาสังคม สาระศาสนาได้เลยครับ
โดยครูเดชจะสรุปเป็นรายศาสนาไป โดยจะระบุแยกเป็นแต่ละหัวข้อว่าศาสนานั้น ๆ
มีองค์ประกอบทางศาสนาองค์ประกอบใดบ้างครับ
สรุป องค์ประกอบทางศาสนา ของแต่ละศาสนา
ศาสนา
|
พระเจ้า
|
ศาสดา
|
คัมภีร์
|
ผู้สืบทอด
|
ศาสนสถาน
|
ศาสนวัตถุ
|
พิธีกรรม
|
พุทธ
|
ไม่มีพระเจ้า
|
พระพุทธเจ้า
|
พระไตรปิฎก
|
พระสงฆ์
|
วัด
|
พระพุทธรูป
|
เวียนเทียน
|
คริสต์
|
พระยะโฮ-วา
|
พระเยซู
|
ไบเบิ้ล
|
บาทหลวง
|
โบสถ์
|
ไม้กางเขน
|
ศีลมหาสนิท
|
อิสลาม
|
พระอัลเลาะห์
|
พระนบี
|
อังกุรอาน
|
ผู้นำโต๊ะอิหม่า
|
มัสยิด
|
สัญลักษณ์แทนพระนาม
|
ละหมาด
พิธีซากะ
|
พราหมณ์
–ฮินดู
|
ตรีมูรติ
(พระพรหม พระนารายณ์ พระศิวะ)
|
ไม่มีศาสดา
|
คัมภีร์พระเวท
|
พราหมณ์
|
เทวสถาน
|
เทวรูป
|
พิธีแรกนา
|